Son zamanlarda Özbekistan’ın giderek gelişmesiyle Özbekistan’a sattığımız ürünler merak edilen ve araştırılan konuların başında geliyor.
Özbekistan’ın İthalatı 2019’un Ocak-Aralık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %26,2 oranında;
ihracatı ise %27,7 oranında artmıştır. Dış ticaret açığı GSYİH’nın yüzde 13’üne yükselmiştir. 2019 yılında,
Özbekistan Merkez Bankası 4,9 milyar dolar altın satmak suretiyle dünyada en çok altın satan ülke
konumuna gelmiştir. Dönem boyunca ithalatın büyük kısmı, makine ve ekipman (toplam ithalatın yüzde
43,8’i), kimyasallar ve ilgili ürünler (yüzde 13,2) ve demir metalleri ve ilgili ürünlerden (yüzde 8,7)
oluşmuştur.
Emtia ürünlerinin ihracattaki payı 1992’de yüzde 90’dan 2012 ve 2018’de yüzde 77’ye düşmüştür. Doğal gaz
ve altın, 2012 ve 2018’de toplam ihracatın yarısını oluştururken, 2012’de altından fazla gaz; 2018’de ise
doğalgazdan daha fazla altın ihraç edilmiştir. Özbekistan’da işlenen pamuk ipliği 1991’de yüzde 7’den
2018’de yüzde 60’a yükselmiş olup pamuk ihracatı bu dönemde keskin bir şekilde azalmıştır.
Hizmet ihracatı (özellikle ulaştırma, iletişim ve turizm) son yıllarda büyük ölçüde artmış olup 2019’daki
toplam ihracatın beşte birine çıkmıştır. İhracattaki ürün çeşitlendirmesinden ötürü, emtia dışı mal ve gıda
ürünleri ihracatı (örneğin tekstil, gübreler, gıda maddeleri, araba ve ev aletleri) 1992’de toplam ihracatın
%10’undan, 2018’de %23’üne yükselmiştir.
Özbekistan’ın uzun yıllar en çok ticaret yaptığı ülke Rusya iken (1992’deki toplam ticaretin yüzde 55’inden
2012’de yüzde 29’una ve 2019’da yüzde 14,5’ine düşerek) 2019 yılında toplam dış ticaretin %18,1’ini Çin ile
gerçekleştirmiştir. Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri ise toplam dış ticaretin %29’unu, Güney Kore
%6,5’ini ve Türkiye %6’sını oluşturmaktadır.
Türkiye ile Özbekistan arasındaki dış ticarete bakıldığında, 2017 yılında 680 milyon dolar olan Özbekistan’a
ihracatımız 2018 yılında 952 milyon dolar seviyesine yükselmiştir. Artan ekonomik ve ticari aktivitenin
etkisiyle 2019 yılındaki ihracatımız geçen yılın aynı dönemine göre 185 milyon dolar artarak 1,14 milyar
dolar seviyesine çıkmıştır. Buna karşın Özbekistan’dan ithalatımız 2017 yılında 823 milyon dolardan 2018
yılında 796 milyon dolara gerileyerek ilk defa bu yıl dış ticaret fazlası verilmiştir. Bununla birlikte, 2019
yılında ithalatımız geçen yılın aynı dönemine göre 280 milyon dolar artarak 1,07 milyar dolar seviyesine
çıkmıştır. Genel olarak değerlendirme yapıldığında, ülkemizden genelde katma değerli ara mamul ve bitmiş
ürün ihracatı gerçekleşirken, Özbekistan’dan hammadde niteliğindeki ürünlerin ithal edildiği
anlaşılmaktadır.
Başlıca İhraç Ürünlerimiz: Tarım makineleri, bebek bezleri, demir-çelikten inşaat aksamı, sera malzemeleri,
elektrik iletkenleri, ısı pompaları, tekstil boyaları, madeni yağ ve müstahzarları, soğutucular. (Özbekistan sattığımız ürünler)
Başlıca İthal Ürünlerimiz: Bakır katotlar, bakır teller ve bakırdan borular, alaşımsız çinko, polietilen ve pamuk
ipliği. (Özbekistan aldığımız ürünler)
ozbekistan.org
Özbekistan’a sattığımız ürünler
